Ο σκοπός της εδαφολογικής ανάλυσης
Το έδαφος
Αν μιλήσουμε επιστημονικά, το έδαφος αποτελεί το ανώτερο στρώμα του φλοιού της γης από το οποίο είναι αποτέλεσμα της αποσάθρωσης πετρωμάτων και τη διαφοροποίηση του υλικού που προέκυψε από αυτή. Αν μιλήσουμε όμως ως καλλιεργητές, το έδαφος είναι το μέσο στήριξης και, κυρίως, θρέψης όλων των φυτών. Το έδαφος, αποτελεί την βάση σχεδόν του συνόλου των καλλιεργειών.
Ανάλυση του εδάφους
Προκειμένου ο καλλιεργητής να έχει ένα γόνιμο χωράφι θα λιπάνει το έδαφος με οποιονδήποτε τρόπο μπορεί (λιπάσματα, κοπριά, υπολείμματα καλλιεργειών). Η λίπανση στα τυφλά (ειδικά στην περίπτωση των χημικών σκευασμάτων) μπορεί να οδηγήσει στον κορεσμό των εδαφών, στην περιβαλλοντική ρύπανση και στην οικονομική επιβάρυνση του καλλιεργητή.
Είναι βασικό ο παραγωγός να έχει γνώση της εικόνας του εδάφους του, καθώς μόνο έτσι μπορεί να επέμβει στοχευμένα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την μεγαλύτερη οικονομία αλλά και το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στην καλλιέργεια που θα εγκατασταθεί ή υπάρχει ήδη.
Η εδαφολογική ανάλυση γίνεται από επιστήμονες και έχει ως στόχο την εκτίμηση των αναγκών σε θρεπτικά στοιχεία μιας καλλιέργειας. Από εκεί και πέρα ακολουθεί ο καθορισμός του προγράμματος λίπανσης και τέλος η πρόβλεψη για τυχών τροφοπενίες ή τοξικότητες που μπορεί να υπάρξουν. Με αυτόν τον τρόπο ο οποίος δεν έχει σημαντικό κόστος, έχουμε πολλά πλεονεκτήματα, όπως ασφαλή προϊόντα για τους καταναλωτές, χαμηλότερο κόστος παραγωγής και αποφυγή της επιβάρυνσης του εδάφους με περίσσεια λιπασμάτων που μολύνουν το υπέδαφος, υπόγεια και επιφανειακά νερά.
Τι περιλαμβάνει μία ανάλυση εδάφους
Μια ανάλυση εδάφους η οποία πραγματοποιείται στο κατάστημά μας, δίνει τις εξής πληροφορίες:
- μηχανική σύσταση εδάφους
- pH (όξινο ή αλκαλικό έδαφος)
- ηλεκτρική αγωγιμότητα (αλατότητα)
- το ποσοστό της οργανικής ουσίας
- ανθρακικό ασβέστιο
- μακροστοιχεία (άζωτο, φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο και ασβέστιο)
- ιχνοστοιχεία (βόριο, ψευδάργυρος, σίδηρος κλπ)
Όταν ήμαστε σε θέση πλέον να γνωρίζουμε τα παραπάνω στοιχεία, το εξειδικευμένο προσωπικό μας μπορεί να σας δώσει την συμβουλή λίπανσης η οποία θα ταιριάζει ακριβώς στο έδαφος και στην καλλιέργειά σας.
Οδηγίες λήψης δείγματος
Για να έχουμε ένα όσο το δυνατόν καλύτερο αποτέλεσμα στην εξέταση του εδαφικού δείγματος, θα πρέπει να ακολουθηθούν κάποιες οδηγίες. Το δείγμα θα πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικό του χωραφιού και να έχει ληφθεί από διάφορα σημεία σύμφωνα με τις οδηγίες που ακολουθούν.
Πριν τη λήψη του δείγματος θα πρέπει να απομακρύνονται από την επιφάνεια ξένα σώματα όπως φύλλα, χόρτα, βλαστοί κλπ.
Δημιουργία δείγματος
Καταρχάς διαλέγουμε τον τρόπο με τον οποίο θα πάρουμε τα πολλά μικρά υποδείγματα, από τα οποία θα προέλθει το τελικό δείγμα (βάρος περίπου 1 kg). Τα υποδείγματα θα πρέπει να έχουν ίδιο βάρος και να προέρχονται από το ίδιο βάθος, όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω.
Ανάλογα με το χωράφι και την καλλιέργεια που έχουμε, τα δείγματα θα παρθούν με τους παρακάτω τρόπους.
Στην πρώτη εικόνα βλέπουμε το μοτίβο δειγματοληψίας που θα πρέπει να ακολουθήσουμε όταν το χωράφι μας είναι ομοιόμορφο και η καλλιέργειά μας μονοετής. Από κάθε σημείο θα παρθεί ένα δείγμα σε βάθος 0-30 cm.
Στην δεύτερη περίπτωση, το χωράφι μας είναι πάλι ομοιόμορφο αλλά αυτή τη φορά καλλιέργειά μας είναι δενδρώδης. Αυτή τη φορά από κάθε σημείο θα πρέπει να παρθούν 2 δείγματα. Ένα βάθους 0-30 cm και ένα 30-60 cm. Συνεπώς θα έχουμε και δύο τελικά δείγματα.
Στην τρίτη περίπτωση έχουμε ένα ανομοιόμορφο χωράφι. Το χωράφι αυτό χωρίζεται σε διαφορετικά τμήματα, είτε λόγω διαφορετικών τύπων εδάφους, είτε άλλη κλίση, είτε διαφορετικού είδους καλλιέργειας. Όπως φαίνεται στο παράδειγμα της εικόνας, για κάθε διαφορετικό τμήμα θα ακολουθηθεί και το αντίστοιχο μοτίβο καλλιέργειας. Συνεπώς στο πρώτο τμήμα όπου έχουμε μονοετή καλλιέργεια θα έχουμε ένα δείγμα (0-30 cm), στο δεύτερο τμήμα δύο δείγματα (0-30cm και 30-60cm) όπου έχουμε δενδρώδη καλλιέργεια και τέλος στο τρίτο τμήμα επίσης ένα δείγμα.
Όπως αναφέραμε ήδη, το τελικό δείγμα θα αποτελείται από πολλά υποδείγματα. Τα μικρότερα αυτά δείγματα ανακατεύονται καλά σε ένα δοχείο ώστε να προκύψει ένα όσο το δυνατόν πιο ομοιογενές τελικό δείγμα.
Κάτι το οποίο μπορεί να μας βοηθήσει περισσότερο είναι ότι αν το χωράφι μας είναι πιο τετράγωνο μπορούμε να ακολουθήσουμε το μοτίβο της Εικόνας 1. Αν το χωράφι μας είναι πιο μακρόστενο τότε μπορούμε να ακολουθήσουμε το μοτίβο της Εικόνας 2.
Βάθος Δειγματοληψίας
Όπως αναφέρθηκε ήδη, το βάθος της δειγματοληψίας εξαρτάται από την καλλιέργειά μας.
- Σε ετήσιες καλλιέργειες το βάθος τους δείγματος είναι 0-30 cm.
- Σε δενδρώδεις καλλιέργειες θα πάρουμε δύο δείγματα, ένα βάθους 0-30 cm και ένα 30-60 cm. Θα πρέπει να σημειωθεί πάνω στα δύο δείγματα τι ακριβώς είναι ώστε το εργαστήριό μας να το γνωρίζει. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αναμιγνύουμε δείγματα από διαφορετικό βάθος.
- Σε περίπτωση που πρόκειται για καλλιέργειες θερμοκηπίου, τότε το βάθος μπορεί να είναι 0-20 cm.
Διαδικασία λήψης δείγματος
- Μαρκάρουμε τα σημεία από τα οποία θα πάρουμε τα δείγματα.
- Καθαρίζουμε το μέρος από ξένα σώματα (φυτά, κλαδιά κλπ).
- Σκάβουμε στο κάθε σημείο ένα λάκκο.
- Με ένα φτυάρι κόβουμε κάθετα μια φέτα ίσου πάχους εδάφους από πάνω μέχρι κάτω (0-30 cm ή 30-60 cm).
- Ανακατεύουμε όλα τα δείγματα μαζί σε ένα δοχείο ώστε να γίνει ομοιόμορφο.
- Απομακρύνουμε ξένα σώματα όπως πέτρες, ρίζες κλπ.
- Από το μίγμα που έχουμε βάζουμε σε μία σακούλα 1 kg χώματος.
- Σε ένα χαρτί καταγράφουμε τα στοιχεία του δείγματος (τοποθεσία, έκταση χωραφιού, καλλιέργεια, βάθος) και είστε έτοιμοι να το αποστείλετε ή να το παραδώσετε στο εργαστήριό μας για εξέταση.
Πότε και τι να αποφεύγουμε κατά τα δειγματοληψία
- Δεν κάνουμε δειγματοληψία μετά από κάθε είδους λίπανση, ασβέστωμα, κοπριά κλπ.
- Δεν παίρνουμε δείγμα δίπλα από δρόμους, στάβλους, αυλάκια, χώρους εκφόρτωσης λιπασμάτων ή κοπριάς, κοντά σε συστήματα άρδευσης, όχθες ποταμών, ρυακιών, ξερά ρέματα, νεροκρατήματα, φράχτες, δάση.
- Δεν παίρνουμε δείγμα μετά από έντονη βροχόπτωση.
- Δεν παίρνουμε δείγμα κοντά από τον κορμό του δέντρου.