Υπάρχουν αρκετά τρόφιμα που μπορεί να είναι τοξικά για το σκύλο και τη γάτα, όπως η σοκολάτα, τα κρεμμύδια, τα σταφύλια και οι σταφίδες, οι μουχλιασμένες τροφές, το ζυμάρι και τα καρύδια Μακαντέμια

Γενική προσέγγιση

Όταν υπάρχει ακόμα και υποψία δηλητηρίασης το ζώο θα πρέπει να εξετάζεται από κτηνίατρο. Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δίνεται στο καρδιαγγειακό, αναπνευστικό, ουροποιητικό και νευρολογικό σύστημα.

Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η πρόκληση εμέτου (έως και 3 ώρες μετά την λήψη) ή ακόμα και πλύση στομάχου.

Η πρόκληση εμέτου αντενδεικνύεται σε περιπτώσεις αναπνευστικής δυσχέρειας, βραδυκαρδίας, έντονης αδυναμίας και κατάπτωσης, όταν το ασθενές ζώο είναι σε κώμα ή έχει επιληπτικές κρίσεις, καθώς και όταν το αντανακλαστικό κατάποσης είναι μειωμένο.

Ουσίες που μπορεί να χρησιμοποιηθούν είναι η απομορφίνη, η ξυλαζίνη(για γάτες) και η ανθρακική ποτάσα (σόδα πλυντηρίου)

Πλύση στομάχου πραγματοποιείται όταν για κάποιον από τους λόγους που προαναφέρθηκαν δεν είναι εφικτή η πρόκληση εμέτου.

Ο ενεργός άνθρακας προσροφά αποτελεσματικά τις περισσότερες τοξικές ουσίες ( εξαίρεση αποτελούν το αλκοόλ και διαβρωτικές ουσίες).

Χορηγείται από το στόμα με σύριγγα, ή με στομαχικό καθετήρα μετά τη πλύση στομάχου.

ΣΟΚΟΛΑΤΑ (Θεοβρωμίνη και Καφεΐνη)

Η θεοβρωμίνη και η καφεΐνη ( μεθυλοξανθίνες) που βρίσκονται στη σοκολάτα και στη σκόνη κακάο, διεγείρουν το καρδιακό, το αναπνευστικό και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Αν η δόση είναι μεγαλύτερη από 20mg/kg (ακόμα και σε συνδυασμό θεοβρωμίνης -καφεΐνης ) πρέπει το ζώο να ξεκινήσει θεραπεία , ενώ όταν η δόση είναι 90-250 mg/kg η πρόγνωση είναι αρκετά επιφυλακτική .

Μετά τη λήψη της σοκολάτας από το σκύλο, χρειάζονται 10 ώρες ώστε να απορροφηθεί και να εμφανιστούν κλινικά συμπτώματα, τα οποία περιλαμβάνουν υπερδιέγερση, έμετο, πόνο στην κοιλιά, πολυδιψία, αιματέμεση, αταξία και ταχυκαρδία ( ή βραδυκαρδία).Ενίοτε παρατηρούνται επιληπτικές κρίσεις και αρρυθμία.

Λόγω του αυξημένου ποσοστού λίπους που περιέχει, μετά από λήψη σοκολάτας, μπορεί να προκληθεί και παγκρεατίτιδα.

Μετά την πλύση στομάχου η θεραπεία είναι συμπτωματική (οροί, αντιεμετικά ). Η ενδοφλέβια χορήγηση ορού είναι απαραίτητη ώστε να εξασφαλιστεί επαρκής διούρηση και απέκκριση από τους νεφρούς .

Οι μεθυλοξανθίνες μπορεί να απορροφηθούν εκ νέου διαμέσου του τοιχώματος της ουροδόχου κύστης, γι’αυτό συστήνεται η τοποθέτηση ουροκαθετήρα και ξέπλυμα της ουροδόχου μετά την κένωσή της. Η θεραπεία περιλαμβάνει και την αντιμετώπιση πιθανών επιληπτικών κρίσεων.

Αρχικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί η διαζεπάμη, αλλά η θεοβρωμίνη μπορεί να εμποδίσει τους ενδογενείς υποδοχείς των βενζοδιαζεπιδών και σ’αυτή τη περίπτωση χρειαζόμαστε βαρβιτουρικά ή προποφόλη .

Σε πιθανή αρρυθμία (υπερκοιλιακή ταχυκαρδία ) χρησιμοποιούνται β-αναστολείς, ενώ κατά τη διάρκεια της θεραπείας ο έλεγχος του ζώου πρέπει να είναι συνεχής ( ΗΚΓ, βαθμός ενυδάτωσης, θερμοκρασία, νεφρική λειτουργία ).

Η θεοβρωμίνη έχει μεγάλο χρόνο ημιζωής στο σκύλο (17,5 ώρες) έτσι τα κλινικά συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν έως και 72 ώρες σε σοβαρά περιστατικά. Εφόσον εφαρμοσθεί η κατάλληλη θεραπεία, η πρόγνωση είναι καλή.

Κρεμμύδια και άλλα είδη Allium (σκόρδο, πράσο)

Τα κρεμμύδια είναι ιδιαίτερα τοξικά και το σκύλο και τη γάτα. Τα κρέμμυδια μπορούν να καταναλωθούν φρέσκα, αποξηραμένα ή μέσα σε φαγητό (ακόμα και σε παιδικές τροφές.

Προκαλούν οξειδωτική αλλοίωση της αιμοσφαιρίνης με αποτέλεσμα τη δημιουργία σωματίων Heinz και εκκεντροκυττάρων, τα οποία αυξάνουν την οσμωτική ευθρυπτότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων και οδηγούν σε αιμόλυση (η αιμοσφαιρίνη της γάτας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στις οξειδωτικές αυτές αλλοιώσεις).

Κατανάλωση 5g/kg στη γάτα ή 15-30g/kg στο σκύλο μπορεί να προκαλέσει σημαντικές αιματολογικές διαταραχές. Τα κλινικά συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν ακόμα και αρκετές μέρες μετά τη λήψη, και περιλαμβάνουν κατάπτωση, αιμοσφαιρινουρία, ίκτερο, ταχύπνοια και ταχυκαρδία.Επίσης μπορεί να παρατηρηθεί ανορεξία, κοιλιακός πόνος και διάρροια.

Σε ότι αφορά τα ευρήματα από την αιματολογική εξέταση, η αναιμία, η παρουσία σωματίων Heinz στα ερυθρά, η αιμοσφαιριναιμία – αιμοσφαιρινουρία, υπερχολερυθραιμία, μεθαιμοσφαιριναιμία και η παρουσία εκκεντροκυττάρων είναι χαρακτηριστικά της τοξίκωσης από κρεμμύδια. Ενδείξεις αναγεννητικότητας εμφανίζονται μερικές ημέρες μετά από την εμφάνιση των συμπτωμάτων .

Η αναιμία με σωμάτια Heinz στη γάτα πρέπει να διαφοροποιείται από άλλα νοσήματα που εμφανίζουν παρόμοια κλινική εικόνα, όπως η λιποείδωση, ο υπερθυρεοειδισμός, κετοξέωση και νεοπλασία.

Εκτός από την πλύση στομάχου, ασθενείς σε ιδιαίτερα σοβαρή κατάσταση μπορεί να χρειαστούν και μετάγγιση αίματος.

Η ακετυλοκυστείνη και η βιταμίνη Ε ως αντιοξειδωτικά μπορεί να βοηθήσουν αν και δε φαίνεται να επηρεάζουν το βαθμό αναιμίας.

Τέλος οι γάτες που νοσούν δεν πρέπει να ταΐζονται με τροφή που περιέχει προπυλενική γλυκόλη, γιατί είναι πιθανό να προκαλέσει περαιτέρω οξείδωση.

Σταφύλια και σταφίδες

Σε δόση 10-27g/kg προκαλείται οξεία νεφρική ανεπάρκεια, ενώ η θνησιμότητα φτάνει το 50-75% των περιστατικών που έχουν αναφερθεί.

Ο ακριβής μηχανισμός δράσης δεν είναι γνωστός όπως άλλωστε και το αν προκαλείται τοξίκωση μόνο μετά από κατανάλωση σε μεγάλες δόσεις ή αν οι υπεύθυνες ουσίες δρουν αθροιστικά και σε μικρότερες ποσότητες.

Η ιστολογική εξέταση των νεφρών καταδεικνύει νέκρωση νεφρικών σωληναρίων .

Εκτός από την ολιγουρία ή/και ανουρία (οξεία νεφρική ανεπάρκεια ) στην κλινική εικόνα συμπεριλαμβάνονται και συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα, αφού όλα τα σκυλιά παρουσιάζουν εμέτους μερικές ώρες μετά τη λήψη.

Για τουλάχιστον 3 ημέρες είναι απαραίτητη η μέτρηση ουρίας, κρεατινίνης και ηλεκτρολυτών (ειδικά ασβεστίου και φωσφόρου) καθώς και ο επανέλεγχος των συγκεκριμένων παραμέτρων μετά από 1 εβδομάδα.

Η θεραπεία πρέπει να είναι επιθετική ακόμα και σε ασυμπτωματικά ζώα.

Πέρα από την πλύση στομάχου, χορηγούμε κρυσταλλοειδή ενδοφλέβια για τουλάχιστον 48 ώρες μετά τη λήψη, για τη διατήρηση της σπειραματικής διήθησης στους νεφρούς.

Όσο πιο έντονα είναι τα κλινικά συμπτώματα (ανουρία) τόσο πιο επιθετική πρέπει να είναι η οροθεραπεία .

Για να μειώσουμε την έκθεση των νεφρικών σωληναρίων σε οποιαδήποτε τοξίνη μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε διουρητικά (μαννιτόλη, φουροσεμίδη ).Μερικές φορές χρειάζεται περαιτέρω θεραπεία, όπως η περιτοναϊκή πλύση.

Μουχλιασμένα τρόφιμα

Η μουχλιασμένη τροφή μερικές φορές περιέχει μυκοτοξίνες. Τα είδη που εμπλέκονται συνήθως ανήκουν στα Penicillium spp. και οι πιο συχνές τοξίνες είναι η penitrem -A και η roquefortine C.

Στα κλινικά συμπτώματα, που συνήθως ξεκινούν σε διάστημα 2 ωρώναπό την κατάποση περιλαμβάνονται ο έμετος (συνήθως προηγείται ), ο μυικός τρόμος ή/και οι επιληπτικές κρίσεις.

Διαφορική διάγνωση πρέπει να γίνει από άλλες τοξίνες που μπορεί να προκαλέσουν μυικό τρόμο /επιληπτικές κρίσεις όπως είναι η στρυχνίνη, η μεταλδεύδη, η αιθυλενική γλυκόλη, αναστολείς της χολινεστεράσης, μεθυλοξανθίνες, αμφεταμίνες και κοκαΐνη.

Σκοπός της θεραπείας είναι να ελεγχθεί ο μυικός τρόμος και οι επιληπτικές κρίσεις.

Μόνο με τη διαζεπάμη συνήθως δεν έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα οπότε προστίθενται στη θεραπεία βαρβιτουρικά, μεθοκαρβαμόλη ή προποφόλη.

Αφού σταματήσουν οι επιληπτικές κρίσεις και ο μυικός τρόμος, μπορεί να γίνει και πλύση στομάχου. Σε πολλά περιστατικά παρατηρείται υπερθερμία λόγω της αυξημένης μυικής δραστηριότητας.

Η υποστηρικτική θεραπεία με ορό είναι απαραίτητη καθώς και η στενή παρακολούθηση του ασθενή.

Το ζώο επανέρχεται κλινικά συνήθως σε 24-48 ώρες από την έναρξη της θεραπείας.

Η πιο συνηθισμένη επιπλοκή στο σκύλο με τοξίκωση από μυκοτοξίνες είναι η εισροφητική πνευμονία.

Ζυμάρι

Το ζυμάρι στο στομάχι του ζώου διαστέλλεται και δημιουργεί προβλήματα γαστρικής διάτασης και ειλεού.

Επίσης η μαγιά μετατρέπεται σε αιθανόλη, η οποία απορροφάται από το στομάχι και το έντερο και προκαλείται τοξίκωση.

Εκτός από τα κλινικά συμπτώματα που σχετίζονται με γαστρεντερική έμφραξη πιθανόν να παρατηρήσουμε και αταξία ή κατάπτωση.

Σε σοβαρές περιπτώσεις παρατηρείται αναπνευστική δυσχέρεια και καρδιακή κάμψη.

Σε περίπτωση που προκληθεί έμετος, πρέπει να γίνεται με προσοχή αφού διαστέλλεται το ζυμάρι και μπορεί να προκαλέσει έμφραξη στο καρδιακό στόμιο.

Αφού γίνει πλύση στομάχου με κρύο νερό ώστε να διασπαστεί το ζυμάρι και να μειωθεί ο ρυθμός ζύμωσης, στη συνέχεια χορηγούμε ενεργό άνθρακα.

Συνεχής πρέπει να είναι ο έλεγχος του καρδιαγγειακού και νευρολογικού συστήματος καθώς και του βαθμού ενυδάτωσης, της θερμοκρασίας, της γλυκόζης, των αερίων αίματος και των ηλεκτρολυτών. Συχνά έχουμε υπογλυκαιμία και μεταβολική οξέωση.

Σε σοβαρές περιπτώσεις συστήνεται η χορήγηση υοχιμβίνης (0,1 mg/kg i.v.) για τη διέγερση του Κ.Ν.Σ. αν και μπορεί να παρατείνει τη νάρκωση ( αίσθηση ζαλάδας) από αιθανόλη.

Καρύδια Macadamia

Ο μηχανισμός δηλητηρίασης του σκύλου από καρύδια Macadamia δεν είναι γνωστός .

Τα κλινικά συμπτώματα περιλαμβάνουν έντονη αδυναμία στα οπίσθια άκρα, κατάπτωση, έμετο, αταξία, μυικό τρόμο και υπερθερμία και εμφανίζονται μετά την κατανάλωση ακόμα και μικρής ποσότητας καρυδιών (2,4 g/kg)

Τα περισσότερα σκυλιά επανέρχονται χωρίς θεραπεία μέσα σε 48 ώρες .

ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ ΦΥΤΑ

Εισαγωγή

Πολλοί σκύλοι και γάτες έχουν εύκολη πρόσβαση σε αρκετά φυτά κάποια από τα οποία είναι τοξικά.

Η συχνότητα τοξίκωσης είναι μεγαλύτερη στο σκύλο απ’ό,τι στη γάτα και ιδιαίτερα στα νεαρά ζώα λόγω της περιέργειας τους.

Τοξικές ουσίες μπορεί να βρίσκονται σε οποιοδήποτε μέρος (φύλλα, μίσχο, καρπούς ή ρίζες ) ή και σε ολόκληρο το φυτό. Σε συγκεκριμένες περιόδους της ζωής τους, κάποια φυτά είναι πιο τοξικά (π.χ. όταν δεν είναι ώριμα ).

Συχνά τα δηλητηριώδη φυτά είναι αρκετά γευστικά για τα ζώα συντροφιάς και ειδικά όταν έχουν υποστεί επεξεργασία (αποξήρανση,ψύξη).

Το έδαφος και το κλίμα μπορούν να επηρεάσουν τη τοξικότητα και τη γευστικότητα του φυτού.

Οι περισσότερες δηλητηριάσεις προκαλούν ήπια έως μέτρια αυτοπεριοριζόμενα κλινικά συμπτώματα, τα οποία είναι συνήθως γαστρεντερικής φύσης.

Σε περίπτωση που το ζώο παρουσιάσει εμέτους, η πλύση στομάχου δεν είναι πλέον απαραίτητη.

Εάν ο ασθενής δεν έχει κάνει έμετο αλλά έχουν περάσει κάποιες ώρες από τη λήψη, ενδείκνυται η χορήγηση ενεργού άνθρακα.

Υπάρχουν ελάχιστα αντίδοτα διαθέσιμα για δηλητηρίαση από φυτά γι’αυτό είναι απαραίτητη η υποστηρικτική (πλύση στομάχου και κένωση του εντέρου, χορήγηση προσροφητικών ουσιών, ενδοφλέβια χορήγηση υγρών ), αλλά και πιο ειδική συμπτωματική θεραπεία όπως η αντιμετώπιση επιληπτικών κρίσεων, καρδιακής αρρυθμίας ή νεφρικής ανεπάρκειας.

Επειδή τα κλινικά συμπτώματα στη δηλητηρίαση από φυτά δεν είναι ειδικά και η διάγνωση είναι δύσκολη, ο κτηνίατρος πρέπει να γνωρίζει καλά το ιστορικό.

Η τοξικότητα ορισμένων φυτών είναι τόσο μεγάλη, ώστε ακόμα και έμμεση επαφή (π.χ. γλείψιμο νυχιών που ακούμπησαν στο φυτό) μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα.

Κάνναβης/Μαριχουάνα /Χασίς

Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις τοξίκωσης μετά από κατανάλωση κάνναβης και δεν είναι λίγα τα περιστατικά σε σκύλους της δίωξης ναρκωτικών όπου προκαλείται τοξίκωση μετά από κατά λάθος κατάποση κατά τη διάρκεια εργασίας .

Σε νοθευμένα παρασκευάσματα η τοξίκωση που προκαλείται μπορεί να οφείλεται σε άλλα συστατικά που περιέχονται.

Η μικρότερη δόση που προκαλεί τοξίκωση είναι 3mg/kg σωματικού βάρους για το σκύλο, ενώ η δόση των 50-100 mg/kg σωματικού βάρους είναι θανατηφόρα.

Μετά τη λήψη ή την εισπνοή, η απορρόφηση και οι συνέπειες είναι άμεσες αφού τα κλινικά συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως μέσα σε διάστημα 1-3 ώρες, ενώ το ζώο ανακάμπτει μετά από 24-72 ώρες.

Τα κλινικά συμπτώματα περιλαμβάνουν αδυναμία, αταξία, λήθαργο, διαστολή της κόρης, νυσταγμό, φωτοφοβία,ταχυκαρδία, ακράτεια ούρων, και κοπράνων και υπεραισθησία.

Επίσης παρατηρείται αλλαγή συμπεριφοράς (επιθετικότητα, επίμονο γαύγισμα ).

Ο σκύλος μπορεί να παρουσιάζει αυξημένη αίσθηση της όσφρησης και ακοής και ‘ανακαλύπτει’ με εμμονή εικόνες, ήχους, και μυρωδιές.

Η συνιστάμενη θεραπεία είναι πλύση στομάχου και κένωση του εντέρου ( πρόκληση εμέτου έως και 1 ώρα μετά τη λήψη, συνεχής χορήγηση προσροφητικών ουσιών ) και υποστηρικτικά μέτρα. Όταν το ζώο βρίσκεται σε έντονη υπερδιέγερση θα

Κρίνα ( Lilium και Hemerocallis spp.)

Στα τυπικά κλινικά συμπτώματα περιλαμβάνονται ο έμετος, η ανορεξία, ο λήθαργος, ολιγουρία/ανουρία (οξεία νεφρική ανεπάρκεια στη γάτα), συμπτώματα από το κεντρικό νευρικό σύστημα όπως αταξία, αποπροσανατολισμός, ρίγος, επιληπτικές κρίσεις και αναγκαστικές κινήσεις(προώθηση τοίχου). Τα συμπτώματα τοξίκωσης εκδηλώνονται έως και 12 ώρες από τη λήψη και εξελίσσονται σε νεφρική ανεπάρκεια μέσα σε 2-3 μέρες.

Στα αποτελέσματα των βιοχημικών εξετάσεων αναφέρονται αζωθαιμία, υπερκαλιαιμία και υπερφωσφαταιμία, ενώ στην ανάλυση ούρου παρατηρούνται επιθηλιακοί κύλινδροι, ειδικό βάρος μειωμένο για το βαθμό αφυδάτωσης και γλυκοζουρία

Η θεραπεία είναι υποστηρικτική (πρόκληση εμέτου, προσροφητικών ουσιών)και πρόληψη/θεραπεία της νεφρικής ανεπάρκειας, χορήγηση ορών, διόρθωση ηλεκτρολυτών και διατήρηση οξεοβασικής ισορροπίας.

Η οροθεραπεία θα πρέπει να συνεχίζεται για τουλάχιστον 48 ώρες ( ώστε η διούρηση να είναι ικανοποιητική )ενώ θα πρέπει να ελέγχεται η νεφρική λειτουργία και η παραγωγή ούρου.

Νάρκισσος (κυρίως στα σκυλιά)

Οι παράγοντες που προκαλούν τοξίκωση είναι τα αλκαλοειδή και οι γλυκοζίτες τα οποία βρίσκονται κυρίως στο βολβό

Έχει αναφερθεί δηλητηρίαση μετά από κατάποση νερού στο οποίο υπήρχε μπουκέτο με νάρκισσους.

Τα κλινικά συμπτώματα εμφανίζονται 15 λεπτά έως 24 ώρες μετά τη λήψη και συνήθως περιλαμβάνουν έμετο, διάρροια, κοιλιακό πόνο, ανορεξία, σιαλόρροια, πυρετό, λήθαργο, ωχρότητα .Σε σοβαρές περιπτώσεις το ζώο προσκομίζεται με αταξία, κώμα, υποθερμία, υπόταση, βραδυκαρδία, υπεργλυκαιμία, αφυδάτωση και έντονο κοιλιακό πόνο.

Η δηλητηρίαση από νάρκισσο σπάνια μπορεί να είναι θανατηφόρα. Η επαφή με το χυμό του φυτού, μπορεί να δημιουργήσει τοπικά ερύθημα και κνησμό.

Η θεραπεία εκλογής περιλαμβάνει και σ ‘αυτή τη περίπτωση πλύση στομάχου και κένωση του εντέρου, αντιεμετική θεραπεία ( αν οι έμετοι είναι συνεχείς ) και ενδοφλέβια χορήγηση υγρών.

ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ ΦΑΡΜΑΚΑ

Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα

Από τις πιο συχνές τοξικώσεις που αντιμετωπίζει ο κτηνίατρος στη κλινική πράξη είναι αυτή από τυχαία λήψη ή υπερδοσία μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων .

Τα ΜΣΑΦ εμποδίζουν τη μετατροπή του αραχιδονικού οξέος σε προσταγλανδίνες και θρομβοξάνες.

Τα συμπτώματα που συνήθως παρατηρούνται σχετίζονται με έλκη στο γαστρεντερικό σωλήνα και διαταραχή της αιματικής ροής των νεφρών που καταλήγει σε οξεία νεφρική ανεπάρκεια.

Η μικρή συγκέντρωση προσταγλανδίνης Ε2 συνεπάγεται τη μείωση της γαστρικής βλέννης, της αιματικής ροής στο γαστρικό βλεννογόνο, της έκκρισης διττανθρακικών και την αυξημένη έκκριση οξέων .

Η αντιμετώπιση και σε αυτή την περίπτωση είναι η πλύση στομάχου, ή πρόκληση εμέτου ( όταν το επιτρέπει η κλινική κατάσταση του ζώου ) και η χορήγηση ενεργού άνθρακα (3-5g/kg)

Οι περισσότερες αλλοιώσεις του γαστρεντερικού οφείλονται στη μειωμένη συγκέντρωση προσταγλανδίνης, έτσι η μισοπροστόλη ( συνθετικό ανάλογο της PGE2) μπορεί να εμποδίσει κάποιες από τις γαστρεντερικές επιπλοκές.

Δρα εμποδίζοντας την έκκριση γαστρικού οξέος και πεψίνης, ενώ αυξάνει τη παραγωγή γαστρικής βλέννης, την αιματική ροή και την παραγωγή διττανθρακικών.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί η σουκραλφάτη, αν και η αποτελεσματικότητα της δεν είναι ξεκάθαρη, ενώ σε περιστατικά με φανερά γαστρικά έλκη ( μέλαινα, έμετος ή αναγωγή με αίμα ), η ομεπραζόλη σε δόση 0,7-1 mg/kg /ημέρα από το στόμα ή ενδοφλέβια, είναι η θεραπεία επιλογής .

Μεγάλη σημασία στη διαχείριση του περιστατικού έχει η υποστηρικτική θεραπεία με ορούς ενδοφλέβια και η διατήρηση της οξεοβασικής ισορροπίας.

Τέλος ελέγχουμε τη παραγωγή ούρου και χορηγούμε φουροσεμίδη αν χρειαστεί( 2-4 mg/kg iv έως q4 h ) ή μαννιτόλη (0,5 g/kg iv άπαξ).

Παρακεταμόλη

Σε τοξίκωση από παρακεταμόλη προκαλείται ηπατική ανεπάρκεια στο σκύλο και έντονη μεθαιμοσφαιριναιμία στη γάτα.

Λόγω της μείωσης των επιπέδων γλουταθειόνης δημιουργείται ηπατική νέκρωση και μεθαιμοσφαιριναιμία .

Οι γάτες είναι πιο ευαίσθητες οπότε η εκδήλωση των κλινικών συμπτωμάτων είναι περισσότερο οξεία.

Αποτέλεσμα της μεθαιμοσφαιριναιμίας είναι η έντονη κυάνωση και η ιστική υποξία.

Είναι χαρακτηριστικό το χρώμα στο αίμα των ασθενών (καφέ – σοκολατί )

Οι οξειδωτικές αλλοιώσεις καταλήγουν σε αναιμία των σωματίων Heinz και αιμόλυση. Στις γάτες και σε λιγότερο βαθμό στους σκύλους πιθανόν να παρατηρηθεί οίδημα στα χείλη και στο πρόσωπο.

Η θεραπεία περιλαμβάνει ορούς ενδοφλέβια, μετάγγιση αίματος και αντιοξειδωτική αγωγή. Η ακετυλοκυστείνη ( αρχικά 140mg /kg iv ή p.o. και στη συνέχεια 70 mg/kg p.o. κάθε 6 ώρες για 7 φορές ) αναπληρώνει τα επίπεδα γλουταθειόνης και προστατεύει από παραπέρα οξείδωση της αιμοσφαιρίνης.

Η πρόγνωση είναι επιφυλακτική έως καλή, όταν η θεραπεία είναι επιθετική και ξεκινήσει αμέσως. Σε περιπτώσεις με οξεία ηπατική ανεπάρκεια η πρόγνωση δεν είναι καλή.

Καλσιποτριόλη

Είναι συνθετικό ανάλογο της βιταμίνης D3 και βρίσκονται σε κρέμες που χρησιμοποιούνται τοπικά για τη θεραπεία της ψωρίασης στους ανθρώπους.

Η λήψη καλσιποτριόλης αυξάνει την εντερική κυκλοφορία του ασβεστίου καθώς και την επαναπορρόφηση του, από τα οστά και τα νεφρικά σωληνοειδή με αποτέλεσμα την υπερασβεστιαιμία.

Αρχικά τα κλινικά συμπτώματα είναι ασαφή όπως κατάπτωση, λήθαργος αλλά στη συνέχεια εντοπίζονται σε συγκεκριμένα οργανικά συστήματα. Έτσι παρατηρείται πολυουρία, πολυδιψία, έμετος, αταξία, μυικός σπασμός και επιληπτικές κρίσεις.

Στα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων συγκαταλέγονται η υπερφωσφαταίμια (προηγείται της υπερασβεστιαιμίας ), αζωθαιμία και σαφή υπερασβεστιαιμία (ιονισμένο και ολικό ασβέστιο).

Μερικά ζώα εμφανίζουν βραδυκαρδία και κοιλιακή αρρυθμία. Οι απεικονιστικές εξετάσεις πιθανόν να δείξουν εναπόθεση αλάτων στους μαλακούς ιστούς.

Εκτός από τη πλύση στομάχου, τη πρόκληση εμέτου και τη χορήγηση ενεργού άνθρακα, η θεραπεία περιλαμβάνει χορήγηση ορού, κορτικοστεροειδών και φουροσεμίδη (συνεχής στάγδην χορήγηση).

Σαλβουταμόλη

Η σαλβουταμόλη είναι β- αδρενεργικός παράγοντας και χρησιμοποιείται στο βρογχόσπασμο σε άτομα με άσθμα.

Έχουν αναφερθεί περιστατικά σκύλων που πάνω στο παιχνίδι δαγκώνουν τον εισπνευστήρα.

Σ”αυτή τη περίπτωση η εκδήλωση των συμπτωμάτων είναι οξεία.

Παρατηρείται ανησυχία, υπερδιέγερση ή κατάπτωση, ταχύπνοια, ταχυκαρδία και μυική αδυναμία.

Πέρα από τη συμπτωματική θεραπεία η προπανολόλη είναι το φάρμακο επιλογής σε επίμονη ταχυκαρδία.

Ο έλεγχος της γλυκόζης του αίματος και των ηλεκτρολυτών πρέπει να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Βήτα – αδρενεργικοί ανταγωνιστές

Η κατηγορία αυτή των φαρμάκων χρησιμοποιείται συχνά για τη θεραπεία της υπέρτασης.

Η δηλητηρίαση από β- αδρενεργικούς ανταγωνιστές προκαλεί επίμονη βραδυκαρδία, υπόταση, κάμψη του μυοκαρδίου και του κεντρικού νευρικού συστήματος, αταξία, λήθαργο, κοιλιακό πόνο, δυσκοιλιότητα και ναυτία.

Προκειμένου να απομακρυνθεί η τοξική ουσία γίνεται πλύση στομάχου ή προκαλείται έμετος και χορηγείται ενεργός άνθρακας.

Επίσης σε περίπτωση βραδυκαρδίας και υπότασης μπορούν να χρησιμοποιηθούν συμπαθομιμητικά

( αδρεναλίνη, δοπαμίνη ), γλυκαγόνη ή ατροπίνη.

Η οροθεραπεία είναι απαραίτητη στα περιστατικά που παρουσιάζουν υπόταση ενώ όταν τα κλινικά συμπτώματα επιμένουν χρησιμοποιούμε νοραδρεναλίνη.

Ψυχοτρόπες ουσίες

Υπάρχουν 3 κατηγορίες αντικαταθλιπτικών φαρμάκων που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή τοξίκωση στα ζώα συντροφιάς.

Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (αμιτρυπτιλίνη, κλομιπραμίνη, δοξεπίνη )

Αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (φλουοξετίνη, παροξετίνη)

Αναστολείς μονοαμινοξειδάσης (σελεγιλίνη )

Αν και ο μηχανισμός δράσης των παραπάνω κατηγοριών διαφέρει, τα κλινικά συμπτώματα έχουν ομοιότητες.

Σε τοξίκωση από αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης ή από τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, προκαλείται το σύνδρομο σεροτονίνης το οποίο εκδηλώνεται με ταχυκαρδία, κοιλιακή αρρυθμία, υπόταση, έμετο, διάρροια, επιληπτικές κρίσεις, υπερθερμία, κατάπτωση, μυδρίαση, υπερδιέγερση, τύφλωση, σιαλόρροια, δύσπνοια, αταξία, πάρεση, αποπροσανατολισμό, κώμα και μπορεί να καταλήξει σε θάνατο.

Τα κλινικά συμπτώματα μπορεί να ξεκινήσουν 30 λεπτά μετά τη λήψη και κρατούν έως και 72 ώρες.

Η τοξίκωση από αναστολείς μονοαμινοξειδάσης εκδηλώνεται με έμετο, διάρροια, λήθαργο, ανησυχία, επιληπτικές κρίσεις και σιαλόρροια.

Η θεραπεία είναι συμπτωματική και υποστηρικτική. Σε ζώα που εκδηλώνουν νευρολογικά συμπτώματα αντενδείκνυται η πρόκληση εμέτου. Ζώα με μυικό τρόμο ανταποκρίνονται στη μεθοκαρβαμόλη, ενώ σε επίμονη ταχυκαρδία χορηγούμε προπανολόλη ( 0,02-0,06 mg/kg iv )

Για τη θεραπεία του συνδρόμου σεροτονίνης ενδείκνυται και η χορήγηση κυπροεπταδίνης στη δόση 1,1 mg/kg p.o. στο σκύλο, και 2-4 mg ανά γάτα p.o.

Οι επιληπτικές κρίσεις αντιμετωπίζονται με διαζεπάμη και βαρβιτουρικά. Η πρόγνωση είναι καλή αφού δεν υπάρχουν ειδικές αλλοιώσεις σε οργανικά συστήματα.

ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΜΥΟΚΤΟΝΑ

Η χρήση των ουσιών αυτών είναι αρκετά διαδεδομένη, με αποτέλεσμα τη συχνή δηλητηρίαση των ζώων, εσκεμμένα ή τυχαία.

Η βασική θεωρία στη διαχείριση του ασθενούς όταν υπάρχει υποψία δηλητηρίασης είναι παρόμοια.

Περιλαμβάνει δηλαδή συμπτωματική θεραπεία και απομάκρυνση της τοξικής ουσίας αν χρειάζεται.

Η γρήγορη ταυτοποίηση της εμπλεκόμενης ουσίας μπορεί να οδηγήσει σε συγκεκριμένη θεραπεία και κατ’ επέκταση σε πιο ασφαλή πρόγνωση. Είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε και τον όγκο ή τη ποσότητα που καταναλώθηκε.

Τα παρασιτοκτόνα υποδιαιρούνται στις εξής κατηγορίες

Μυοκτόνα (αντιπηκτικά ποντικοφάρμακα, χοληκαλσιφερόλη , στρυχνίνη, βρωμεθαλίνη)

Εντομοκτόνα (οργανοφωσφορικά , καρβαμιδικά , πυρεθρίνες και πυρεθρινοειδή)

Μαλακιοκτόνα (μεταλδεύδη)

Γενική προσέγγιση του ασθενούς όταν υπάρχει υποψία δηλητηρίασης από παρασιτοκτόνα.

Όπως σε όλα τα επείγοντα περιστατικά έτσι και εδώ πρέπει να εστιάσουμε, να αξιολογήσουμε και αν χρειαστεί να υποστηρίξουμε τη λειτουργία των βασικών οργανικών συστημάτων ( καρδιαγγειακό, αναπνευστικό, νευρολογικό ).

Μπορεί να απαιτείται ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, οξυγόνο ή / και αντιεπιληπτική αγωγή.

Παράλληλα πρέπει να εμποδίσουμε τη περαιτέρω έκθεση του ζώου στη τοξική ουσία με πρόκληση εμέτου, χορήγηση ενεργού άνθρακα ή πλύση στομάχου αν ενδείκνυται, ανάλογα τη τοξίνη αλλά και τη κλινική κατάσταση του ζώου.

Εκτός από τη κατάποση, δηλητηρίαση μπορεί να προκληθεί και με την επαφή του ζώου με την υπεύθυνη ουσία ( και διαδερμική απορρόφηση ).

Σ’ αυτή τη περίπτωση είναι απαραίτητο το κολάρο Ελισάβετ (εμποδίζουμε τη λείξη του δέρματος ), μπάνιο ή / και κούρεμα του ζώου .

Αντιπηκτικά ποντικοφάρμακα

Οι ασθενείς προσκομίζονται με προφανή αιμορραγία 5-7 ημέρες μετά τη λήψη της τοξίνης.

Μπορεί να προκληθεί αιμορραγία απ’ οποιοδήποτε σημείο, αλλά υπάρχει σαφής προδιάθεση στο αναπνευστικό σύστημα (παρέγχυμα, υπεζωκότας, τραχεία).

Συχνά τα ζώα παρουσιάζουν κατάπτωση, λήθαργο και κάποιες φορές έμετο πριν την εμφάνιση αιμορραγιών.

Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με τη μέτρηση των χρόνων προθρομβίνης και θρομβοπλαστίνης.

Ο χρόνος προθρομβίνης (PT) αυξάνεται πριν το χρόνο θρομβοπλαστίνης (APTT) γι’ αυτό το λόγο η μέτρηση χρόνου προθρομβίνης (PT) είναι και το διαγνωστικό τεστ που προτιμάται.

Ο χρόνος ροής (buccal mucosal bleeding time ) συνήθως είναι στα φυσιολογικά επίπεδα.

Η πρόκληση εμέτου και η χορήγηση ενεργού άνθρακα θα εμποδίσει την απορρόφηση μεγάλης ποσότητας τοξίνης.

Αν οι χρόνοι των παραγόντων πήξης είναι αυξημένοι αλλά το ζώο είναι καλά κλινικά ( δεν υπάρχει αιμορραγία ) ενδείκνυται θεραπεία από το στόμα με βιταμίνη Κ1(αρχικά 5mg/kg και μετά 2,5mg/kg ανά 12ωρο)

Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από το ποντικοφάρμακο που καταναλώθηκε αν και αυτά που χρησιμοποιούνται περισσότερο, έχουν χρόνο ημίσιας ζωής 4-6 εβδομάδες, επιβάλλοντας τη θεραπεία όλο αυτό το χρονικό διάστημα.

Τέλος θα πρέπει να γίνεται έλεγχος του PT 24-48 ώρες μετά το τέλος της θεραπείας.

Σε ασθενείς που προσκομίζονται με αιμορραγία, είναι απαραίτητη η αποκατάσταση των παραγόντων πήξης.

Το φρέσκο ολικό αίμα παρέχει όλους τους ενεργούς παράγοντες πήξης και αποκαθιστά τον αιματοκρίτη.

Η θεραπεία με βιταμίνη Κ1 πρέπει να ξεκινήσει το γρηγορότερο ( υποδόριες εγχύσεις ).

Δεν ενδείκνυται η ενδοφλέβια έγχυση λόγω ενδεχόμενης αναφυλακτικής αντίδρασης.

Σημειώστε πως η χρήση των όρων 1ης ή 2ης γενειάς μυοκτόνα δεν αναφέρεται στην αναμενόμενη διάρκεια της δράσης τους, αλλά στην αντίσταση στο φάρμακο από τα ποντίκια .

Χοληκαλσιφερόλη

Είναι ανάλογο της βιταμίνης D και βρίσκεται σε κάποια μυοκτόνα αν και δεν είναι τόσο συνηθισμένο όσο τα αντιπηκτικά ποντικοφάρμακα.

Η χοληκαλσιφερόλη δημιουργεί έντονη υπερασβεστιαιμία και υπερφωσφαταιμία σε διάστημα 24-48 ωρών από τη λήψη, όπου αν δε διορθωθούν γρήγορα εξελίσσεται σε νεφρική ανεπάρκεια.

Για τη θεραπεία του ζώου απαιτείται γρήγορη μείωση των επιπέδων ασβεστίου στον ορό με ειδικά φάρμακα ( π. χ. καλσιτονίνη ),ή περιτοναϊκή πλύση

Άλλα ποντικοφάρμακα

Στρυχνίνη: ανταγωνίζεται τη μετασυναπτική ανασταλτική δράση της γλυκίνης στους νευρώνες της σπονδυλικής στήλης με αποτέλεσμα τη πρόκληση ακαμψίας.

Βρωμεθαλίνη: δημιουργεί αρχικά υπερδιέγερση και αργότερα κατάπτωση. Δεν υπάρχει αντίδοτο.

Αλουμίνιο /Φωσφατίδιο του ψευδαργύρου: προκαλεί έμετο, κοιλιακό πόνο και αιματέμεση σε διάστημα ωρών μετά τη κατάποση. Η θεραπεία είναι υποστηρικτική .

Οργανοφωσφορικά και καρβαμιδικά

Τα οργανοφωσφορικά και τα καρβαμιδικά εντομοκτόνα δρουν αναστέλλοντας τη δράση της ακετυλοχολινεστεράσης.

Τοξίκωση μπορεί να προκληθεί με κατάποση, εισπνοή ή με διαδερμική απορρόφηση.

Συνήθως τα κλινικά συμπτώματα είναι αποτέλεσμα της διέγερσης του παρασυμπαθητικού σκέλους ( μέσω μουσκαρινικών υποδοχέων ) ωστόσο μπορεί να παρατηρηθούν και συμπτώματα από το συμπαθητικό

Τα κλινικά συμπτώματα κατατάσσονται σε 3 κατηγορίες

Μουσκαρινικά συμπτώματα (παρασυμπαθητικό): σιελόρροια, δακρύρροια, αφόδευση, ούρηση, έμετοι, μύση, δύσπνοια, βραδυκαρδία, βρογχόσπασμος.

Νικοτινικά συμπτώματα (σκελετικοί μύες και συμπαθητικό ): μυικός τρόμος, αδυναμία, παράλυση. Ενίοτε παρατηρούνται ταχυκαρδία και μυδρίαση (συχνότερα όταν η δόση που προσελήφθηκε ήταν μεγάλη ).

Κεντρικού νευρικού συστήματος: ανησυχία, φόβος, επιληπτικές κρίσεις, κατάπτωση, κώμα

Υπάρχει ένα ενδιάμεσο σύνδρομο το οποίο παρατηρείται κυρίως στις γάτες μετά από ήπια και παρατεταμένη έκθεση στη τοξική ουσία.

Η διάγνωση είναι δύσκολη αφού η γάτα προσκομίζεται με ασαφή συμπτώματα όπως ανορεξία, κατάπτωση και αργότερα επιληπτικές κρίσεις.

Η χαμηλή δράση της χολινεστεράσης επιβεβαιώνει τη διάγνωση.

Η θεραπεία είναι συμπτωματική.

Η ατροπίνη χρησιμοποιείται στη θεραπεία των μουσκαρινικών συμπτωμάτων ( π.χ.σοβαρή βραδυκαρδία και βρογχόσπασμο ) και σε τοξίκωση από οργανοφωσφορικά αλλά και από καρβαμιδικά.

Οι επιληπτικές κρίσεις αντιμετωπίζονται με φαινοβαρβιτάλη .

Η πραλιδοξίμη(2-PM ) ενδείκνυται σε δηλητηρίαση από οργανοφωσφορικά και δρα επιταχύνοντας την επανεργοποίηση της ενεργής ακετυλοχολινεστεράσης όταν χορηγείται νωρίς.

Πυρεθρίνες και πυρεθρινοειδή

Τα κλινικά συμπτώματα περιλαμβάνουν υπερδιέγερση, σπασμούς που εξελίσσονται σε επιληπτικές κρίσεις και θάνατο.

Μερικά ζώα παρουσιάζουν γαστρεντερικά συμπτώματα.

Παράλληλα με την χορήγηση ενεργού άνθρακα, γίνεται και μπάνιο στο ζώο προκειμένου να απομακρυνθεί η τοξική ουσία, αφού ειδικά η γάτα καθώς περιποιείται το τρίχωμά της, προσλαμβάνει μια ποσότητα τοξικής ουσίας.

Τα νευρομυικά συμπτώματα αντιμετωπίζονται με μεθοκαρβαμόλη (55-220 mg/kg iv αργά)

Σε σοβαρά περιστατικά χρησιμοποιούνται βαρβιτουρικά προκειμένου να ελεγχθούν οι επιληπτικές κρίσεις .

Μεταλδεύδη

Η μεταλδεύδη είναι ενεργό συστατικό στα δολώματα για σαλιγκάρια

Τα συμπτώματα εμφανίζονται σε μικρό χρονικό διάστημα μετά τη λήψη (30 λεπτά έως 3 ώρες ).

Οι ασθενείς προσκομίζονται με επιληπτικές κρίσεις, υπερθερμία και έντονη μεταβολική οξέωση.

Η θεραπεία περιλαμβάνει επιθετική αντιμετώπιση των επιληπτικών κρίσεων (συχνά είναι απαραίτητη η χρήση βαρβιτουρικών ), και διατήρηση της φυσιολογικής θερμοκρασίας.

Ενίοτε απαιτείται βαθιά ηρέμηση για 24-48 ώρες .

Η πλύση στομάχου και η χορήγηση ενεργού άνθρακα βοηθά στην απορρόφηση της τοξικής ουσίας.

Η πρόγνωση είναι καλή όταν ο ασθενής προσκομίζεται αμέσως στο κτηνίατρο και ελεγχθούν γρήγορα οι επιληπτικές κρίσεις.

vetclinic.gr

Διαβάστε το ….κρατήστε το…δεν έχουμε ξαναβρεί τόσο αναλυτικό άρθρο για τις δηλητηριάσεις των ζώων και την αντιμετώπιση τους…μέχρι τώρα. Θα είναι πολύ χρήσιμο σε όλους όσους έχουν ζώα.