Τα ξυλοφάγα έντομα (σαράκια) είναι φυτοφάγα έντομα που στις διατροφικές τους συνήθειες περιλαμβάνουν την κατανάλωση ξύλου.
Τα ξυλοφάγα έντομα κατατάσσονται σε διάφορες τάξεις με ξεχωριστά μορφολογικά χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες σε ό, τι αφορά τη συμπεριφορά. Παρουσιάζουν διαφορές σε σχέση με τις προτιμήσεις στο ξύλο που προσβάλουν. Κάποια προτιμούν συγκεκριμένες ομάδες φυτών (φυλλοβόλλα, αειθαλή, ειδικές οικογένειες δέντρων) και άλλα έχουν ευρύτερο φάσμα. Επιπλέον, οι προτιμήσεις σχετίζονται με την κατάσταση του ξύλου (βαθμός αποσύνθεσης, σκληρότητα, ζωντανο και νεκρό ξύλο) και το μέρος του (εγκάρδιο ξύλο, σόμφο ή φλοιός).
Σε πολλά ξυλοφάγα έντομα παρατηρείται συμβιώση με προτόζωα ή βακτήρια. Τα τελευταία είναι εγκατεστημένα στο πεπτικό σύστημα των εντόμων και παράγουν κυτταρινάση, ένα ένζυμο απαραίτητο για τη διάσπαση της κυτταρίνης του ξύλου. Άλλα έντομα, όπως οι τερμίτες παράγουν τη δική τους κυτταρινάση. Μερικά είδη εντόμων τρέφονται με μύκητες, που διαβρώνουν το ξύλο και με τη δράση τους διασπείρουν τα σπόρια των μυκήτων σε μη προσβεβλημένα τμήματα του ξύλου.
Ξυλοφάγα κατοικημένων χώρων
Τα ξυλοφάγα κατοικημένων χώρων έχουν προσαρμοστεί σε ξηρό ξύλο (επεξεργασμένο) και οι στοές που δημιουργούν είναι άχρωμες, στεγνές και με πριονίδι. Αντίθετα, τα ξυλοφάγα που προσβάλλον το ξύλο των δέντρων σε εξωτερικούς χώρους έχουν προσαρμοστεί σε ξύλο με μεγαλύτερη υγρασία και οι στοές είναι άδειες, με καστανό χρώμα.
Κατηγορίες ξύλου
Υπάρχουν δύο κατηγορίες ξύλου, το μαλακό και το σκληρό. Μαλακό είναι το ξύλο των κωνοφόρων, π.χ το έλατο ενώ σκληρό είναι το ξύλο των πλατύφυλλων, π.χ ευκάλυπτος. Μερικά ξυλοφάγα προτιμούν μόνο ξύλο που ανήκει στη μία κατηγορία ενώ κάποια άλλα δεν εμφανίζουν διαχωρισμό.
Η προσβολή του ξύλου εξαρτάται ακόμη από παράγοντες όπως η υγρασία, η χημική σύσταση, η προσβολή από μύκητες και η παρουσία πρόσθετων στοιχείων συντήρησης.
Κατηγορίες Ξυλοφάγων Εντόμων
Τα έντομα που προσβάλλουν το ξύλο ανήκουν κυρίως σε τρεις τάξεις, Κολεόπτερα, Υμενόπτερα και Ισόπτερα.
Κολεόπτερα: Πρόκειται για «σκαθαράκια». Είναι μεγάλη κατηγορία και περιλαμβάνει έντομα μικρού μεγέθους (περίπου 1 εκατοστό). Παρουσιάζουν προνυμφικό και νυμφικό στάδιο και προσβάλλουν διάφορα είδη ξύλου.
Υμενόπτερα: Εδώ ανήκουν τρεις κατηγορίες. Έντομα που μοιάζουν με σφήκες, έχουν έντονους χρωματισμούς και δύο ζεύγη πτερύγων. Ξυλοφάγες μέλισσες και ξυλοφάγα μυρμήγκια.
Ισόπτερα: Στην τάξη αυτή ανήκουν οι τερμίτες, που αλλιώς λέγονται και λευκά μυρμήγκια.
Μέθοδοι Καταπολέμησης
Για την καταπολέμηση των ξυλοφάγων εντόμων εφαρμόζονται διάφορες μέθοδοι. Η επιλογή καθορίζεται από παράγοντες που αφορούν το είδος του εντόμου, τα χαρακτηριστικά του χώρου όπου βρίσκεται το προσβεβλημένο ξύλο και τις επικρατουσες περιβαλλοντικές συνθήκες (μέση θερμοκρασία και υγρασία).
Η αντιμετώπιση απαιτεί επιθεώρηση του χώρου από ειδικούς γεωπόνους και ειδική τεχνογνωσία.
Σημαντικότερες μέθοδοι είναι:
α. Υπολειμματική: Η μέθοδος αφορά στη χρήση ειδικών εντομοκτόνων σκευασμάτων, χαμηλής τοξικότητας για τον άνθρωπο και υψηλής υπολειμματικής δράσης (διάρκεια). Τα σκευάσματα που χρησιμοποιούνται είναι εγκεκριμένα για εφαρμογές σε κατοικημένους χώρους. Η καταπολέμηση πραγματοποιείται με υπολειμματικούς ψεκασμούς και τη μέθοδο της ψυχρής ή θερμής εκνέφωσης. Οι εκνεφώσεις γίνονται με τη βοήθεια ειδικών συσκευών (cold/thermalfogger), καλύπτουν το χώρο ολοκληρωμένα και μεγιστοποιούν την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής. Η μέθοδος εφαρμόζεται συχνότερα για την προληπτική αντιμετώπιση και δεν έχει κατασταλτικό χαρακτήρα.
β. Υποκαπνισμός: Η μέθοδος σχετίζεται με τη χρήση αέριων εντομοκτόνων σκευασμάτων με εξαιρετική διεισδυτικότητα, τα οποία σε κατάλληλη συγκέντρωση είναι τοξικά για όλα τα στάδια του εντόμου. Οι απεντομώσεις με υποκαπνισμό έχουν άμεσα και ολοκληρωμένα αποτελέσματα. Χρησιμοποιούνται σε εκτεταμένες και δύσκολες στην αντιμετώπισή τους προσβολές.
γ. Βιολογική Καταπολέμηση-Θερμική Επεξεργασία (HeatTreatment): Εναλλακτικά είναι δυνατό να εφαρμόσουμε μεθόδους μη τοξικής καταπολέμησης, όπως η θερμική επεξεργασία. Ειδικές συσκευές επιτυγχάνουνυψηλές θερμοκρασίες, με τη βοήθεια των οποίων εξοντώνονται όλα τα στάδια των εντόμων.
δ.Βιολογική Καταπολέμηση-Μέθοδος Τροποποιημένης Ατμόσφαιρας:Σκοπός της μεθόδου είναι να ελαχιστοποιηθεί η συγκέντρωση O2 στον χώρο. Αυτό επιτυγχάνεται με την εισαγωγή αδρανούς αερίου, όπως του αζώτου (N2) ή διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Η μέθοδος εφαρμόζεται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους για την καταπολέμηση σε σαράκι που προσβάλει ξύλινα αντικείμενα και ευπαθή έργα τέχνης.
ε. Εφαρμογή Σκευασμάτων Διαποτισμού: Κατά την εφαρμογή χρησιμοποιούνται εγκεκριμένα σκευάσματα μεεντομοκτόνο και μυκητοκτόνο δράση, που έχουν την ικανότητα να εισχωρούν σε βάθος στους πόρους του ξύλου. Η επικάλυψη πραγματοποιείται με μηχανικά μέσα ή με ειδικά ψεκαστικά μηχανήματα για την απεντόμωση μεγάλων χώρων
Leave a reply