Άμμος εναντίον Ψύλλιου, του Mike Tomlinson, Διδάκτορος Κτηνιατρικής.

ΚΟΛΙΚΟΣ
Οι κολικοί εξακολουθούν να είναι η νούμερο ένα αιτία θανάτου των αλόγων σήμερα. Κάποτε το κύριο είδος ήταν ότι οι παρασιτικοί κολικοί (που προκαλούνται από τα σκουλήκια και άλλα παράσιτα), αλλά τώρα σε πολλές περιοχές, ο κολικός της άμμου είναι είναι η πιο συνηθισμένη μορφή . Ο κολικός της άμμου είναι το αποτέλεσμα της συγκέντρωσης άμμου στον εντερικό σωλήνα του αλόγου. Μπορεί να υπάρχουν μέχρι 150 λίβρες άμμου στο κάτω μέρος της κοιλιάς του αλόγου.
Ο πόνος από την άμμο που προκαλείται κυρίως με δυο τρόπους. Η άμμος πιέζει το κάτω μέρος του εντέρου, εμποδίζοντας το αίμα να εισέλθει στην περιοχή (Ακριβώς όπως όταν πατάτε το νύχι σας, φεύγει το ροζ χρώμα (αίμα) ). Αυτό προκαλεί, μακροπρόθεσμα, ελαφρύ πόνο που μπορεί να κάνει το άλογο να μην τρώει καλά , χωρίς ποτέ να εκδηλώνει κολικό. Ξέρετε πώς είναι να μην αιματώνεται καλά μια περιοχή, εάν έχετε δέσει ποτέ ένα λάστιχο ζώνη γύρω από το δάχτυλό σας για ώρα. Τελικά, η άμμος μπορεί να συγκεντρωθεί μέχρι το σημείο να μπλοκάρει εντελώς μία στροφή του εντέρου. Σε αυτό το σημείο, το άλογο πονάει πολύ από τη συσσώρευση του σανού και του νερού νερό μπροστά από την απόφραξη. Όταν αυτή η πίεση συσσωρευτεί σε ένα ορισμένο βαθμό , είτε ωθεί την άμμο προς τα έξω, είτε το έντερο σκάει σαν παραφουσκωμένο μπαλόνι. Η ρήξη του εντέρου είναι πάντα μοιραία.

Ο ΚΟΛΙΚΟΣ ΤΗΣ ΑΜΜΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΛΗΦΘΕΙ
Ο κολικός της άμμου είναι μια από τις πιο προβλέψιμες γνωστές ασθένειες. Η συσσώρευση της άμμου είναι απλά το ποσό της άμμου που καταναλώνονται μείον το ποσό της άμμου που διέρχεται. Αν βγαίνει από το άλογο η ίδια ποσότητα άμμου με αυτήν που μπαίνει, δεν μπορεί να υπάρξει συσσώρευση. Η πρόληψη της πρόσληψης άμμου ακούγεται απλή, αλλά συχνά ηρωικές προσπάθειες μένουν άκαρπες.
Τα άλογα τρώνε άμμο κάθε φορά που αυτή υπάρχει κάτω από εκεί όπου τρώνε. Εάν ταΐζονται σε ταΐστρες που δεν είναι αρκετά μεγάλες για να απλώσουν την τροφή θα την τραβήξουν έξω , κάπου που να μπορούν να την «ανοίξουν», συνήθως στο έδαφος. Τα άλογα γλείφουν τα χείλη τους σχεδόν μεταξύ κάθε μπουκιάς σανού. Αν τρώνε από το έδαφος, κάθε φορά που αυτά τα υγρά χείλη αγγίζουν το έδαφος, το χώμα θα κολλήσει στα χείλη και να καταναλωθεί με την επόμενη μπουκιά σανού. Μερικά άλογα απλώς «σκουπίζουν» και το τελευταίο κομματάκι σανού και κάνοντάς το αυτό επίσης σκουπίζουν αρκετή άμμο. Άλογα που κατατρώνε γρασίδι και ρίζες σε βοσκότοπους, παίρνουν και μια μπουκιά χώμα με τις ρίζες.
Όλα τα νεαρά άλογα όλα φαίνεται περνούν ένα στάδιο, όπως και οι άνθρωποι, τα σκυλιά, και πολλά άλλα εξημερωμένα είδη, όπου αισθάνονται ότι πρέπει να τρώνε χώμα, συχνά με τη χούφτα. Αυτή η συμπεριφορά στην νεότητα είναι φυσιολογική και δεν μπορείτε να σταματήσετε την επιθυμία μέχρι να το ξεπεράσουν.
Η απροκάλυπτη κατανάλωση χώματος στα ενήλικα άλογα δεν είναι φυσιολογική. Συχνά διαπιστώνεται ότι υπάρχει κάποια μορφή ανεπάρκειας στη διατροφή του ενήλικου αλόγου. Η πιο συνηθισμένη είναι η έλλειψη άλατος ή άλλη ανεπάρκεια ορυκτών ουσιών. Το άγχος και η ανία μπορεί να οδηγήσουν επίσης έναν ενήλικο άλογο να φάει χώμα.

ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΗΣ ΑΜΜΟΥ
Η άμμος μεταφέρεται μέσω του εντερικού σωλήνα από την κανονική περισταλτική κίνηση του συστήματος. Η τακτική άσκηση μπορεί να είναι ο πιο επωφελής τρόπος για να βοηθηθούν τα έντερα να κινήσουν την άμμο προς τα έξω. Η μετακίνηση της άμμου όταν είναι διαμορφωμένη σε σκληρό εξόγκωμα μπορεί να είναι αδύνατη, αλλά ταρακουνήστε την με λίγο καλό τροτ κι αυτή θα διαλυθεί και θα κινηθεί.
Μετά την άσκηση, το τάισμα έχει την μέγιστη σημασία για την αποβολή της άμμου. Συμπυκνώματα όπως συμπληρώματα καρπών και βιταμινών δεν κάνουν τίποτα για τον καθαρισμό της άμμου. Οι διάφορες χορτονομές είναι η παραδοσιακή πηγή φυτικών ινών για τα άλογα. Ο σανός και μόνο μπορεί να μετακινήσει μια μικρή ποσότητα άμμου μια χαρά. Το πίτουρο σταριού μπορεί να προστεθεί στη δίαιτα για να βοηθήσει με το πρόβλημα της άμμου. Λάβετε υπόψη ότι το πίτουρο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο και χαμηλή σε φώσφορο και ως τέτοιο πρέπει να χρησιμοποιείται με μέτρο, εκτός κι αν το άλογο ταΐζεται κυρίως με αλφάλφα (τριφύλλι). Με το πίτουρο σαν αυξητικό της συχνότητας εμφάνισης εντερολίθων έχουν επίσης ασχοληθεί μερικά άρθρα . Το ψύλλιο (Psyllium) είναι η καλύτερη γνωστή τροφή για την πρόληψη των κολικών της άμμου. Δεν μπορεί να προκαλέσει εντερόλιθους. Αν ταΐζεται σε μικροποσότητες το άλογό σας δεν μπορεί να πάρει το βάρος από τη χρήση του ούτε θα προκαλέσει καμία θρεπτική ανισορροπία, αν δοθεί κανονικά.
Πολλοί ιδιοκτήτες αλόγων δίνουν λάδι στα άλογά τους. Οι περισσότεροι το κάνουν για τα διατροφικά του οφέλη (αύξηση του βάρους, λαμπερό τρίχωμα, κ.λπ.). Κάποιοι λανθασμένα πιστεύουν ότι θα βοηθήσει στην αποβολή της άμμου. Τα φυτικά έλαια αφομοιώνονται και απορροφώνται πολύ πριν φτάσουν στην άμμο. Δεν λιπαίνουν το πεπτικό σύστημα.
Το ορυκτέλαιο (υγρή παραφίνη) δεν αφομοιώνεται και δεν απορροφάται. Τα περισσότερα άλογα το βρίσκουν απαίσιο. Δεν θα το φάνε εθελοντικά. Το ορυκτέλαιο βοηθά στη διάλυση των σφιχτών συγκεντρώσεων άμμου, αλλά δεν το μετακινεί προς τα έξω όπως το ψύλλιο.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΛΙΚΟΥ ΤΗΣ ΑΜΜΟΥ
Η άμμος χρειάζεται μήνες για να συγκεντρωθεί στο μέσο άλογο. Το πρώτο σύμπτωμα της ασθένειας είναι συχνά η διάρροια. Σε ορισμένες περιοχές η άμμος είναι η πρώτη αιτία διάρροιας. Μόλις η άμμος συσσωρευτεί σε σημείο που να μπλοκάρει το μεγαλύτερο μέρος μιας στροφής του εντέρου, τότε οι ίνες του σανού (που τρώει το άλογο) διαμορφώνουν ένα φράγμα, σαν αυτό του κάστορα, μπροστά από την άμμο. Μόνο υγρά και μικρά κομμάτια (τροφής) μπορούν να περάσουν. Συχνά βλέπουμε απώλεια βάρους όταν υπάρχει άμμος στον εντερικό σωλήνα.
Η άμμος, όταν δεν ανακινείται, μπορεί να σχηματίσει ένα σκληρό εξόγκωμα , σαν καλουπωμένο τσιμέντο στον πάτο των εντέρων. Αυτό καλύπτει ένα μέρος του τοιχώματος των εντέρων εμποδίζοντας την απορρόφηση θρεπτικών ουσιών στην περιοχή αυτή. Ο πόνος από το βάρος της άμμου (και επίσης από το συχνό βούλωμα της περιοχής) θα κάνουν συχνά το άλογο να ενδιαφέρεται λιγότερο να φάει. Αυτό το άλογο θα χάσει βάρος γρήγορα.
Μερικές φορές μπορούμε να ακούσουμε την άμμο στο χαμηλότερο μέρος της κοιλιάς. Ο ήχος που παράγει μοιάζει με τους υποβρύχιους ήχους στην παραλία. Η άμμος που χτυπιέται στα έντερα είναι ολοφάνερη αν την ακούσετε. Λάβετε υπ όψιν ότι αν μετακινείται, είναι μια χαρά, η ακίνητη άμμος είναι επικίνδυνη.

ΤΟ ΤΕΣΤ ΤΟΥ ΔΟΧΕΙΟΥ
Το τεστ του δοχείου είναι μια άλλη μέθοδος για να εκτιμήσετε εάν το άλογό σας βγάζει άμμο. Βάλτε έξι μπαλίτσες, ή την αντίστοιχη ποσότητα από τα κόπρανα τους σε ένα γυάλινο δοχείο. Γεμίστε το ως τη μέση με νερό και ανακινείστε το καλά. Αφήστε να κατακαθίσει για δεκαπέντε λεπτά και στη συνέχεια, ελέγξτε αν υπάρχουν κατακάθια άμμου στον πάτο του βάζου.
Αν υπάρχει πολλή άμμος , αυτό σημαίνει περνάει πολλή μέσα από το άλογό σας ( ή χρησιμοποιήσατε κοπριά που άγγιξε το χώμα). Αυτό είναι καλό , αφού τουλάχιστον η άμμος βγαίνει. Θα πρέπει να αυξήσετε την πρόληψη της κατάποσης.
Αν δεν υπάρχει άμμος στον πάτο του δοχείου, αυτό σημαίνει ότι είτε το άλογό σας δεν τρώει καθόλου άμμο ή ότι δεν περνάει από μέσα του η άμμος που έχει φαγωθεί.
Σε κάθε περίπτωση, επαναλάβετε το τεστ αρκετές φορές.
Αν είναι αρνητικό κάθε φορά, χρησιμοποιήστε ψύλλιο κάθε μέρα για μια εβδομάδα, ελέγχοντας την κοπριά καθημερινά. Αν εξακολουθεί να μην υπάρχει άμμος, τότε πιθανόν το άλογό σας να μην την τρώει.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Αν πιστεύετε ότι το άλογό σας έχει κολικό της άμμου, πρώτα αποκλείστε άλλες πιθανότητες , όπως αλλεργική ρινίτιδα (hay fever), τραυματισμό, ή άλλες . Αν άλογο τρώει και φαίνεται ζωηρό, τότε υπάρχει ελπίδα να το ξεπεράσει χωρίς την συνδρομή κτηνιάτρου. Η άσκηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να χαλαρώσει η ενσφήνωση από την άμμο. Περπατήστε το άλογό σας τρέξτε για μερικά βήματα κάθε λίγο και λιγάκι για να ταρακουνηθούν πραγματικά τα έντερα. Μην αφήσετε το άλογο να εξαντληθεί.
Προσφέρετε με σιγουριά νερό κάθε λίγα λεπτά. Το νερό είναι το κλειδί για ξέπλυμα της άμμου. Είναι σχεδόν αδύνατο να βγάλετε την άμμο από ένα σοβαρά αφυδατωμένο άλογο.
Το πίτουρο είναι καλή πρώτη βοήθεια για τον κολικό της άμμου. Πέραν του ότι είναι μια καλή πηγή φυτικών ινών, το πίτουρο είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να μπει περισσότερο νερό μέσα στο άλογο. Κάντε μια μάζα από πίτουρο όσο πιο υγρή γίνεται (“σούπα πίτουρου”).
Είναι αδύνατο να ταΐσετε υπερβολικά πολύ με πίτουρο το άλογο που έχει κολικό. Το να ξεπεράσει τα στάδια του οξύ κολικού της άμμου είναι πολύ πιο σημαντικό από την μικρή διατροφική εκτροπή από την κατανάλωση 40 λιβρών πίτουρου.
Εάν το άλογό σας δεν φάει ή αν φαίνεται να πονάει και λίγα λεπτά περπατήματος δεν το ανακούφισαν, τότε θα πρέπει να καλέσετε τον κτηνίατρο αμέσως.
Κάντε ότι σας πει ο κτηνίατρος μέχρι να φτάσει. Εάν δεν δοθεί καμία οδηγία, προσπαθήστε να το περπατήσετε, αν είναι δυνατόν, αλλά όχι μέχρι εξάντλησης. Προσφέρετέ του όλο το καθαρό νερό που μπορείτε να βρείτε. Προσπαθήστε να κάνετε τη σούπα του πίτουρου να φαίνεται ορεκτική, προσθέτοντας ψιλοκομμένα καρότα ή σιρόπια κάθε τύπου.
Όταν το ζώο επανέλθει στο κανονικό , κι εφόσον είναι βέβαιο ότι ήταν κολικός της άμμου, το άλογό σας έχει ακόμα κιλά άμμο μέσα. Για να απαλλαχθεί από την υπολειμματική άμμο, θα πρέπει να του χορηγείται ψύλλιο για ένα ή δύο μήνες καθημερινά.

ΠΡΟΛΗΨΗ
Ο κολικός της άμμου προλαμβάνεται. Είναι πρωτεύον να μειώσουμε την άμμο που προσλαμβάνεται. Η περιοχή ταΐσματος είναι το μέρος για να αρχίσουμε. Τα άλογα θα σκορπίσουν το φαί τους, είναι στη φύση τους να τρώνε τα καλύτερα μέρη (του φαγητού τους) πρώτα. Χωρίς άλλα άλογα κοντά στην ταΐστρα τους και χωρίς αρπακτικά να τα κυνηγούν , τελικά τρώνε την κάθε τελευταία μπουκιά, αλλά όχι πριν φάνε τα πιο νόστιμα κομμάτια.
Το σιελογόνο και αναπνευστικό σύστημα του αλόγου έχει σχεδιαστεί για να τρώει με το κεφάλι προς τα κάτω. Η πιθανότητα για πνιγμό, κολικούς και αναπνευστικές παθήσεις αυξάνεται όταν τα άλογα τρώνε από ταΐστρες πάνω από την επιφάνεια του εδάφους. Πρέπει να διαθέτουν ταΐστρα που να τους επιτρέπει να ταρακουνάνε και να σκορπίζουν το φαί τους χωρίς να τη ρίχνουν στο χώμα. Το ιδανικό είναι κάποιο είδος περιβλήματος στο επίπεδο του εδάφους, αρκετά μεγάλο (τουλάχιστον 3 πόδια) για να σκορπίζουν την τροφή τους, και με αρκετά ψηλές πλευρές (μετρήστε από το έδαφος μέχρι τη βάση του λαιμού με το κεφάλι κάτω) που θα εμποδίζουν την τροφή να βγει έξω.
Οι κύβοι είναι αναγκαιότητα σε πολλές περιοχές της χώρας. Βγαίνουν σε πολλές μορφές (χρώματα). Γενικά, ο λευκός ή καφέ κύβος είναι ο καλύτερος. Συμβουλευτείτε τον κτηνίατρό σας για τον καλύτερο τύπο αλατιού για την περιοχή σας. Οι μεγαλύτεροι κύβοι τείνουν να είναι οικονομικότεροι, όσο τους κρατάμε εκτός υγρασίας. Συχνά τα άλογα που βαριούνται , μαθαίνουν πόσο διασκεδαστικό είναι να μασάνε τους μικρούς κύβους. Φαίνεται πως βαριούνται προσπαθώντας να φάνε όλο τον μεγάλο κύβο και πηγαίνουν σε άλλο παιχνίδι.
Η πλήξη και μόνο μπορεί να οδηγήσει στην κατανάλωση χώματος. Τοποθετείστε όσο μπορείτε περισσότερα ασφαλή παιχνίδια στο χώρο του αλόγου σας.
Ελαστικά, κώνοι κυκλοφορίας από καουτσούκ, πλαστικά δοχεία δεμένα σε παλούκια (με λίγες πέτρες μέσα σαν κουδουνίστρες) και άλλα παρόμοια αντικείμενα μπορεί να ανακουφίσουν σημαντικά την πλήξη του να μένει σε ένα μέρος όλη μέρα.
Η αποβολή της άμμου από τη στιγμή που καταναλώνεται μπορεί να επιτευχθεί με δύο πράγματα: την έντονη άσκηση και τη διατροφή με ψύλλιο.
Η άσκηση ταρακουνάει το περιεχόμενο των εντέρων , ανακατεύοντάς το με το ψύλλιο που το εμποδίζει από να κάθεται στον πάτο, κι έτσι η άμμος αποβάλλεται μαζί με όλα τα υπόλοιπα.
Προλαμβάνοντας τους κολικούς της άμμου

Αν βοσκοτόπια σας είναι αμμώδη, και ανησυχείτε για τον κολικό της άμμου – τη συσσώρευση της άμμου στο στομάχι ενός αλόγου – ακολουθούν μερικές συμβουλές από τους ειδικούς 

Το ψύλλιο, που φτιάχνεται από τους σπόρους του φυτού fleawort (Plantago psyllium ή βεντουρόχορτο) , διογκώνεται και γίνεται ζελατινώδες όταν ενυδατωθεί. Είναι αποδεδειγμένα καθαρτικό για ανθρώπους και χοίρους, και πολλοί το ταΐζουν και στα άλογά τους, με την ελπίδα ότι θα αποτρέψει τον κολικό της άμμου. Θεωρείται ότι βοηθάει στην απομάκρυνση μικρών ποσοτήτων άμμου από τα έντερα του αλόγου, αλλά η προκαταρκτική έρευνα θέτει υπό αμφιβολία την αποτελεσματικότητά του στην απομάκρυνση μεγαλύτερων ποσοτήτων άμμου από αυτά. 

Ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθούν κολικοί που συνδέονται με την άμμο είναι κατ αρχήν το να αποθαρρύνουμε το άλογο από την κατάποσή της. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μικρές προσαρμογές για τη διατροφική σας ρουτίνα. Δίνετε τον σανό σε ταΐστρες ή λαστιχένια πατάκια, , κατά προτίμηση σε περιοχή όπου τα άλογα δεν μπορούν να τον σκορπίσουν σε αμμώδες έδαφος πριν τον φάνε. Επιτρέψτε την βοσκή σε αμμώδη λιβάδια μόνο όταν το γρασίδι είναι άφθονο και καλά ριζωμένο.

Αν υποψιάζεστε ότι το άλογό σας έχει καταπιεί πολύ άμμο, μπορείτε να το κρατήσετε μέσα για μερικές ημέρες έτσι ώστε να να καθαρίσει το σύστημά του. Το ψύλλιο μπορεί να είναι ένα χρήσιμο μέρος της διαχείρισης ενός αλόγου που βόσκει σε αμμώδη βοσκοτόπια, αλλά δεν είναι μαγικό προληπτικό ή θεραπευτικό μέσο.