ΛΩΤΟΣ – (Diospyros kaki)

Ευδοκιμούν σε όλα τα εδάφη, προτιμούν όμως τα ηλιόλουστα και ζεστά μέρη.

Τα περισσότερα είδη είναι διακοσμητικά με εδώδιμο καρπό και πολύτιμο ξύλο (έβενος), το οποίο είναι μαύρο και πολύ ανθεκτικό.

Ωριμάζει Σεπτέμβριο – Οκτώμβριο.

Ενδεικτική λίπανση κατά τα πρώτα έτη της εγκατάστασης των δένδρων
Κατά την εγκατάσταση του οπωρώνα: Κατά τη φύτευση των δένδρων συνήθως δεν χρησιμοποιούνται αζωτούχα λιπάσματα ειδικά όταν έχει προστεθεί στο έδαφος οργανική ουσία υπό μορφή χωνεμένης κοπριάς
Όσον αφορά το φώσφορο και το κάλιο, συνήθως όταν υπάρχει ανεπάρκεια γίνεται ενσωμάτωση στο έδαφος και ειδικά για το φώσφορο σε βάθος τουλάχιστον 25 εκ. λίγο πριν τη φύτευση. Η ποσότητα αυτών των στοιχείων που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται από τα στοιχεία
της ανάλυσης του εδάφους. Ενδεικτικά η ενσωμάτωση στο έδαφος 25-40 μονάδων Ρ/στρ. πριν από τη φύτευση των δενδρυλλίων, αντιμετωπίζει το πρόβλημα του φωσφόρου για αρκετά χρόνια.

Δένδρα μέχρι το 5ο έτος (μέχρι την έναρξη της καρποφορίας): Κατά μέσο όρο η ποσότητα του αζώτου που θα δεχθεί κάθε δένδρο στα διάφορα έτη είναι περίπου: α) 2,4 kg./στρ. το 1ο έτος, β) 2,4 kg./στρ. το 2ο έτος, γ) 4,8 kg./στρ. το 3ο έτος, δ) 7,2 kg./στρ. το 4ο έτος και ε) 9,8 kg./στρ. το 5ο έτος. Όσον αφορά το κάλιο, ανάλογα με την ηλικία των δένδρων μπορούν να χορηγηθούν 3,0 κιλά καλίου/στρ. για δένδρα ηλικίας 2 ετών και να φτάσουν τα 12 κιλά καλίου/στρ. για δένδρα 5 ετών. Στις περισσότερες περιπτώσεις η εφαρμογή των λιπασμάτων αυτή την περίοδο της ζωής των δένδρων (μη παραγωγικά χρόνια) γίνεται στα τέλη χειμώνα με αρχές της άνοιξης.
Ενδεικτική λίπανση σε παραγωγικά δένδρα
Χρόνος Εφαρμογής: Οι φωσφοροκαλιούχες λιπάνσεις γίνονται συνήθως Νοέμβριο – Δεκέμβριο. Όσον αφορά το άζωτο μπορεί να χορηγηθεί από τα μέσα Φεβρουαρίου (ως αμμωνιακή μορφή) ή τέλος Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου (ως νιτρική μορφή) ή και κατά την καρπόδεση εφόσον απαιτηθεί. Τελευταία πιστεύεται ότι για την εξασφάλιση αζώτου στα άνθη, κατά τρόπο ασφαλή, ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος είναι η χορήγησή του με διαφυλλικό ψεκασμό (υπό μορφή ουρίας) κατά το φθινόπωρο, 3-4 εβδομάδες πριν από την έναρξη πτώσης των φύλλων.
Τρόπος Εφαρμογής: Όταν η αντιμετώπιση των ζιζανίων γίνεται με καλλιέργεια του εδάφους (άροση – φρεζάρισμα) ταυτόχρονα μπορεί να γίνει και η ενσωμάτωση των λιπασμάτων. Συνήθως η διασπορά των λιπασμάτων γίνεται κάτω από την κόμη των δένδρων. Τα φωσφορο-
καλιούχα λιπάσματα μπορούν να ενσωματωθούν και σε αυλάκια (βάθους 20-25 εκ.) που ανοίγονται στις δύο πλευρές της κόμης των δένδρων και τα οποία εφάπτονται στο περίγραμμα της κόμης. Σε αρδευόμενους οπωρώνες υπάρχει δυνατότητα τα λιπάσματα να παρέχονται μαζί με την άρδευση (υδρολίπανση). Τόσο το άζωτο, όσο και ο φώσφορος (τα τελευταία χρόνια με χρήση ειδικών
σκευασμάτων) μπορούν να χορηγηθούν και με διαφυλλικούς ψεκασμούς. Σε πυκνές φυτεύσεις συστήνεται ηχορήγηση των λιπασμάτων να γίνεται κατά μήκος της γραμμής φύτευσης και όχι πολύ μακριά από τον κορμό.
Συνιστώμενες ποσότητες Ν: Συνήθως εφαρμόζεται με 15-20 kg N/στρέμμα συνολικά για όλη την καλλιεργητική περίοδο, ανάλογα με την ηλικία του δένδρου και την αναμενόμενη παραγωγή.. Το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής ποσότητας παρέχεται τέλη χειμώνα με αρχές
άνοιξης. Η μηλιά χρειάζεται προσοχή στις υπερβολικές αζωτολιπάνσεις γιατί αποβαίνουν σε βάρος του χρωμα-τισμού, της αντοχής της σάρκας, της συντηρησιμότητας των καρπών, ευνοούν την εκδήλωση της πικρής κηλίδωσης (Bitter pit) και επιπλέον είναι μία από τις κυριότερες αιτίες των μεγάλων καρποπτώσεων που εκδηλώνονται πριν από τη συγκομιδή, ιδίως στις κόκκινες ποικιλίες της ομάδας Delicious. Επίσης, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή η χρήση νιτρικού αζώτου μετά την άνθηση, ιδίως σε καρπούς που πρόκειται να συντηρηθούν σε ψυκτικούς θαλάμους. Πριν την άνθηση θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση θειικής αμμωνίας σε βαριά, υγρά εδάφη και σε βροχερές χρονιές. Επισημαίνεται ότι ο τύπος του λιπάσματος που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται από το pH του εδάφους (π.χ. θειική αμμωνία σε αλκαλικά εδάφη και ασβεστούχος νιτρική αμμωνία σε όξινα εδάφη), την ηλικία (δένδρα νεαρής ηλικίας ή γερασμένα δένδρα χρειάζονται περισσότερο τη νιτρική μορφή), καθώς και από την κατάσταση της βλάστησης (η αμμωνιακή μορφή ευνοεί περισσότερο την καρποφορία και η νιτρική
τη βλάστηση). Στους διαφυλλικούς ψεκασμούς του φθινοπώρου συνιστάται η συγκέντρωση του ψεκαστικού διαλύματος σε ουρία να είναι 1% και όχι μεγαλύτερη.Στην περίπτωση που το άζωτο παρέχεται με το σύστημα άρδευσης τότε χρησιμοποιούνται συνολικά οι μισές
ποσότητες.
Συνιστώμενες ποσότητες Ρ: Στις περισσότερες περιπτώσεις χορηγείται σχετικά σπάνια, ανάλογα πάντα και με τα αποθέματα του εδάφους. Μια μονάδα φωσφόρουανά δένδρο θεωρείται ικανοποιητική για τουλάχιστον τρία χρόνια. Σημαντικό στοιχείο στην προσθήκη του
φωσφόρου στο έδαφος αποτελεί η βαθιά ενσωμάτωσή του στο έδαφος (τουλάχιστον 25 εκ.).
Συνιστώμενες ποσότητες Κ: Οι ευεργετικές επιδράσεις του καλίου λαμβάνουν χώρα όταν οι σχέσεις με τα στοιχεία Ν, Ca και Mg είναι μέσα σε ορισμένα όρια. Έτσι, η σχέση Ν/Κ στα φύλλα πρέπει να είναι πολύ κοντά στο 1,25, ενώ η αντίστοιχη Κ+Mg/Ca στους καρπούς πρέπει
να βρίσκεται γύρω στο 20 και πάντως όχι μεγαλύτερη από 25. Η τελευταία αυτή σχέση είναι καθοριστική για την εκδήλωση στα μήλα της φυσιολογικής ανωμαλίας «πικρή κηλίδωση». Επειδή το κάλιο συνήθως δεν χορηγείται κάθε έτος, έχει διαπιστωθεί ότι κατά το χρόνο χορήγησής του και μάλιστα με μεγάλες ποσότητες είναι δυνατόν να προκληθεί έλλειψη ασβεστίου στους καρπούς και εμφάνιση πικρής κηλίδωσης. Όταν χρησιμοποιείται το νιτρικό κάλιο για τη λίπανση της μηλιάς τότε η ποσότητα που χορηγείται δεν πρέπει να ξεπερνά τη
μία μονάδα ανά δένδρο. Μία μονάδα θειικού καλίου είναι συνήθως αρκετή σε ελαφρά αμμώδη εδάφη, αντίθετα σε βαριά εδάφη μπορεί να χρειαστεί υπερδιπλάσιαποσότητα. Συνήθως η χρήση του θειικού καλίου είναι προτιμότερη σε ελαφρά αμμώδη εδάφη και του νιτρικού καλίου στα βαριά. Εκτός από εδάφους, χορήγηση καλίου μπορεί να γίνει και με διαφυλλικούς ψεκασμούς νιτρικού καλίου, κρυσταλλικής μορφής και συγκέντρωσης 0,5-0,6%.
Άλλα στοιχεία: Το ασβέστιο έχει μεγάλη σημασία στην ποιότητα και τη συντηρησιμότητα των καρπών. Αντιμετώπιση της έλλειψής του γίνεται με ψεκασμούς των δένδρων με σκευάσματα ασβεστίου, όπως το χλωριούχο και το νιτρικό ασβέστιο. Οι ψεκασμοί γίνονται, είτε νωρίς την άνοιξη με την πτώση των πετάλων, είτε αργά το καλοκαίρι σε συνδυασμό με εντομοκτόνα για τη σύγχρονη καταπολέμηση της καρπόκαψας. Για τους ψεκασμούς οι συγκεντρώσεις είναι για το χλωριούχο ασβέστιο 0,5-0,6% το καλοκαίρι και 0,3-0,4% την άνοιξη, ενώ
για το νιτρικό ασβέστιο 0,8 % για το καλοκαίρι και 0,5% για την άνοιξη. Οι εμβαπτίσεις των καρπών σε πυκνά διαλύματα, κατά προτίμηση χλωριούχου ασβεστίου, είναι αποτελεσματικές, τόσο για τις επιφανειακές φυσιολογικές ανωμαλίες, όσο και κυρίως για τις ανωμαλίες της σάρκας του καρπού, στις οποίες οι ψεκασμοί έχουν περιορισμένη επίδραση. Η πλέον ενδεδειγμένη συγκέντρωση για εμβαπτίσεις είναι 4% χλωριούχου ασβεστίου. Χρήση ασβεστίου στο έδαφος γίνεται όταν υπάρχει μεγάλη έλλειψη ή όταν η τιμή του pH στο έδαφος είναι μικρότερη από 5,5. Πολύ συχνή είναι η εμφάνιση τροφοπενίας ψευδαργύρου η οποία διορθώνεται με διαφυλλικό ψεκασμό στο τέλος του χειμώνα, πριν αρχίσει η γρήγορη διόγκωση των οφθαλμών με θειικό ψευδάργυρο. Ο ψεκασμός αυτός δεν πρέπει να γίνεται σε φρεσκοκλαδεμένα δένδρα (να έχουν περάσει τουλάχιστον 15 ημέρες) και να απέχει από ψεκασμούς με λάδια κατά ένα μήνα πριν ή μετά Η μηλιά αντιδρά πολύ θετικά στον οργανικό (χηλικό) ψευδάργυρο, ο οποίος εφαρμόζεται με διαφυλλικό ψεκασμό την άνοιξη.